Szybownictwo – samodzielna dyscyplina lotnictwa sportowego. Szkolenie umożliwia poznanie zasad pilotażu, wiedzy m.in. z zakresu meteorologii, nawigacji, przepisów i procedur lotniczych niezbędnych do uzyskania licencji pilota szybowcowego SPL lub LAPL(S).
Wymagania
Główne wymagania stawiane wobec kandydata dotyczą wieku i zdrowia. Kandydat musi przed wykonaniem pierwszego lotu samodzielnego skończyć 14 lat. Do wieku 18 lat wymagana jest przy tym pisemna zgoda rodziców. Kandydat musi przejść wstępne badania lotniczo – lekarskie i uzyskać orzeczenie wydane przez uprawnionego lekarza – orzecznika. Lista takich lekarzy dostępna jest tutaj. Wymagania zdrowotne dotyczą w szczególności:dobrej wydolności i prawidłowego funkcjonowania układu krążenia sprawności psychicznej i motorycznej, braku poważnych wad wzroku, (możliwe jest dopuszczenie do latania w okularach), drożność jamy nosowej, prawidłowo funkcjonujący błędnik.
Szkolenie teoretyczne
Część, teoretyczna, obejmuje cykl wykładów poświęconych wiedzy lotniczej, w tym: aerodynamice, mechanice lotu, prawu i przepisom lotniczym, nawigacji, meteorologii, budowie i eksploatacji szybowców, budowie osprzętu, zasadach pilotażu szybowcowego, skokach spadochronowych, higienie lotniczej. Spotkania odbywają się zazwyczaj wczesną wiosną, lub w innym terminie, jeśli uzbiera się odpowiednia liczba chętnych. Zakończeniem tego cyklu są egzaminy, sprawdzające wiedzę kandydata i dopuszczające do szkolenia praktycznego.
Szkolenie praktyczne
Praktyczne szkolenie w powietrzu, zaczyna się po zaliczeniu teorii. Jest ono prowadzone na dwumiejscowym szybowcu SZD-9 bis 1E Bocian lub SZD 51-1 Puchacz, przy użyciu wyciągarki lub za samolotem. Program szkolenia zawiera na początku m.in.: naukę lotu po prostej, technikę zakrętów, startu za wyciągarką i/lub samolotem, lądowania, budowę kręgu nadlotniskowego, sytuacje niebezpieczne podczas startu, wyprowadzanie z korkociągu. Dalsze szkolenie postępuje w kierunku nauki lotów z wykorzystaniem termiki, nauki podstawowej akrobacji dla uzyskania licencji pilota szybowcowego, nauki lotów nawigacyjnych – przelotów.
Licencję pilota szybowcowego uzyskuje się po spełnieniu odpowiednich warunków oraz zdaniu egzaminu teoretycznego i praktycznego przed Państwową Lotniczą Komisją Egzaminacyjną. Posiadając licencję, pilot odpowiada samodzielnie za czynności lotnicze, nie wymaga zatem nadzoru instruktora podczas lotów. Zdobycie licencji szybowcowej to prolog do wspaniałej szybowcowej przygody – m.in. przelotów, lotów wysokościowych, akrobacji, lotów falowych, lotów chmurowych.
Przeloty
Polegają na pokonywaniu szybowcem bez użycia napędu założonej trasy. Najkrótsze zadania to trasy o długości 100 km. Najdłuższy rekordowy przelot miał 3008 km długości. Szybowiec stale opada względem powietrza, więc by był możliwy odpowiednio długi przelot musi odzyskać wysokość korzystając z pionowych prądów powietrznych. Na terenie płaskim najczęstszym zjawiskiem, które umożliwia nabranie wysokości, są ruchy konwekcyjne powietrza nagrzanego przez słońce od powierzchni ziemi. Na przelot termiczny składają się przeskoki, czyli fragmenty trasy pokonywane lotem ślizgowym oraz krążenia w kominach termicznych, służące odzyskaniu wysokości utraconej podczas przeskoku. Jeśli konwekcja zostaje uporządkowana przez wiatr w uporządkowane szlaki, możliwy jest długotrwały lot bez utraty wysokości. Warunki takie umożliwiają wykonanie długich i szybkich przelotów.
- przelot otwarty,
- przelot docelowy – przelot z zadeklarowanym przed startem miejscem lądowania. Wyróżnia się ponadto przeloty docelowe, docelowo-powrotne, po trasie trójkąta lub wieloboku,
- przelot prędkościowy zamknięty – przelot po zamkniętej trasie, w którym celem jest uzyskanie jak największej
średniej prędkości na trasie.
Konkurencje przelotowe są ogromnym wyzwaniem ale też probierzem wiedzy i umiejętności szybowcowych. Każdy przelot uczy i daje niesamowitą satysfakcję po ukończonym locie. Przygoda ta jest jednak obarczona pewnym ryzykiem lądowania w terenie przygodnym, ale takie ryzyko jest wliczone w sport szybowcowy i koledzy z klubu przybędą z odsieczą wyposażeni w wóz transportowy.